Ik was bijna 20 maanden oud toen ik mijn eerste stapjes ‘met losse handen’ zette. In tegenstelling tot mijn grote zus die al met 15 maanden liep, was ik er vrij laat bij. Tot die tijd had ik het van een afstandje bekeken en besloten me pas op twee benen voort te bewegen als ik zeker wist dat ik niet om zou vallen. Grappig, want die aanpak sluit aan bij de manier van leren die nog steeds mijn voorkeur heeft: voorzichtig, beschouwend, eerst denken dan doen.

Een voorkeursstijl voor leren zit er dus al vroeg in. Bepaalde vormen van leren sluiten van nature meer aan. Je herkent het vast bij je leerlingen. De ene leerling maakt prachtige verslagen, de ander leeft op tijdens een discussie en weer een ander komt altijd met creatieve oplossingen. Als je leermateriaal ontwikkelt, kun je daar slim gebruik van maken om je leerlingen te motiveren.

Theorieën over leerstijlen
Over leerstijlen zijn boeken vol geschreven. Twee bekende theorieën zijn:

• De leercyclus en leerstijlen van Kolb. David Kolb ziet leren als een cyclus, waarbij je verschillende fasen doorloopt. Daarbij onderscheidt hij vier leerstijlen: doener, bezinner, denker en beslisser.
• Meervoudige intelligenties van Gardner. Deze theorie richt zich op de natuurlijke talenten van een kind. Waar het ene kind zich graag via taal uitdrukt, is de ander visueel sterk. Zo onderscheidt Gardner acht vormen van intelligentie.

Onderzoek naar leerstijlen heeft nog geen theorie opgeleverd waar iedereen het over eens is. Maar één ding is zeker: leerlingen zijn verschillend en er is niet één manier van leren die het meeste leerrendement oplevert.
Tip: check deze “spoedcursus” leerstijltheorieën.

Ken je eigen stijl
Wat kun je nu met deze wijsheid als je lessen of leermiddelen maakt? Een eyeopener voor mij was dat ik me bewust werd van mijn eigen voorkeur. Je trapt namelijk snel in de valkuil om materiaal te maken dat vooral aansluit bij je persoonlijke leerstijl. Maar mijn manier levert niet per se voor iedereen het beste leerresultaat op en kan zelfs botsen met de voorkeur van leerlingen. Goed dus om bewust ook werkvormen in te zetten die bij andere leerstijlen aansluiten.
Tip: werk samen met collega’s met verschillende voorkeursstijlen, dan gaat dit vanzelf.

Varieer in werkvormen
Een rad van kennis, muurkrant, fotostrip, maquette, column, case study, bingo, rollenspel, twitterdiscussie … Het is nog maar het topje van de ijsberg aan mogelijke werkvormen die je kunt inzetten. Door per hoofdstuk of lessenserie te variëren in werkvormen, zorg je dat er voor elke leerstijl wat wils is. Dat motiveert enorm en zorgt bovendien dat leerlingen effectiever leren. Hendrianne Wilkens wijdde er al eens een artikel aan in ‘Van 12 tot 18’ met concrete voorbeelden.
Tip: bied keuzeopdrachten, waarin leerlingen kunnen kiezen uit verschillende werkvormen.

Overdrijf het niet
Een expressieve dans maken over moleculaire biologie? Of een dagboekfragment schrijven over een wiskundesom? Je kunt het ook overdrijven. Dat je terecht kanttekeningen kunt plaatsen bij de theorieën over leerstijlen, laat dit artikel zien.
Tip: laat je niet alleen leiden door de doelstelling om alle leerstijlen aan bod te laten komen. Het onderwerp is ook bepalend voor de werkvormen die je kiest.

Verder lezen
Wil je verder lezen of concrete ideeën opdoen voor werkvormen? Check deze boeken en links eens:

• Het gaat steeds beter – Lia Bijkerk en Wilma van der Heide
• Het didactische werkvormenboek – Jos Winkels en Piet Hoogeveen
• Kolb leerstijlen en werkvormen

Heb jij in jouw lessen aandacht voor diverse leerstijlen?

Foto: Rob Segers