Een dag vol inspiratie was het: OnderwijsInzicht 2019, een congres over onderwijs en technologie georganiseerd door Kennisnet, de PO-Raad en de VO-raad in samenwerking met SIVON. Er viel genoeg te beleven. Zo verzorgde Karen Cator de keynote en werd het nieuwe Kennisnet Technologiekompas 2019 gepresenteerd. Daarnaast kon je diverse sessies volgen of tools testen op het schoolplein. Mijn collega Emma en ik waren erbij. Welke ‘onderwijsinzichten’ deden wij er op?

Machines zijn geen mensen

Of mensen zijn geen machines. Het is maar net hoe je het bekijkt. Kunstmatige intelligentie is een van de trends die onze maatschappij blijvend zal beïnvloeden. Denk aan chatbots, zelfrijdende auto’s of magazijnrobots. Zowel Karen Cator als Michael van de Wetering benadrukten dat kunstmatige intelligentie ons werk in de toekomst anders zal maken. Dit betekent dat we de jongeren van nu anders moeten opleiden. Daarbij is het belangrijk om te kijken naar de vraag wat ons mensen onderscheidt van machines. Wij kunnen een computer niet evenaren in denkkracht. Of zoals Karen Cator het zei: “We moeten kinderen niet leren wat machines beter kunnen.” Maar wij bezitten wel empathie en improvisatievermogen. Dat is iets wat een computer – hoe slim ook – nooit zal bereiken.

Maatwerk heeft de toekomst

Een andere trend die volgens het Technologiekompas 2019 zal blijven, is die van gepersonaliseerd leren. Dat veel scholen hier al mee bezig zijn, laten de uitkomsten van het project Leerling 2020 zien. Zo vertelde docente Nelleke van de Meer van Het Scala College dat er binnen het huidige curriculum minder ‘moet’ dan scholen vaak denken. Daardoor ontstaat ruimte voor maatwerk. Bijvoorbeeld om leerlingen meer keuzevrijheid te bieden binnen de lessen, flexlessen in te voeren waarbij ze zelf kiezen naar welk vak ze gaan of om havo-leerlingen vakken op vwo-niveau te laten volgen. Technologie, zoals adaptief leermateriaal, maakt het mogelijk hier nog een stap verder in te gaan. De data die deze leermiddelen genereren bieden tal van mogelijkheden voor feedback en bijsturing door de docent. Tegelijk zijn hier nog veel hobbels te nemen. Want hoe interpreteer je deze data op de juiste manier? Zijn alle data representatief? Kun je data uit verschillende systemen koppelen in één dashboard? En wat betekent dat voor iemands privacy?

Succesfactoren voor innovatie

De toekomstbeelden voor het onderwijs zijn dus veelbelovend: technologie maakt heel veel mogelijk. Maar soms is de praktijk van de dag weerbarstiger. Dat bleek wel uit Marjolein Ploegmans presentatie van haar onderzoek naar succesfactoren voor innovatie. Als eerste was opvallend dat van de tien onderzochte basisscholen en twee besturen er slechts twee scholen waren die ook daadwerkelijk de door hen beoogde duurzame innovaties realiseerden. De belemmeringen bleken vooral te liggen in het niet op orde hebben van de zes categorieën die een rol spelen bij succes:

• schoolomgeving
• hitteschild
• beleidscyclus
• draagkracht
• draagvlak
• analyse

Het meest opvallend was het inzicht dat scholen vooral baat hebben bij het omdraaien van het denken over innovatie: niet alleen beginnen bij visie op de gewilde innovatie maar vooral bij de categorie draagkracht. Een innovatiebegroting maken en vervolgens heel concreet kijken wat er met dat budget mogelijk is, levert de grootste kans op succes. Dat inzicht bleef me bij als heel verfrissend en praktisch. Eerst berekenen hoeveel geld en uren je kunt inzetten en dan de vertaling maken naar de mogelijkheden. Het uitwerken van de andere categorieën volgt dan als vanzelf.

Bekijk het volledige verslag van het congres OnderwijsInzicht op de website van Kennisnet. Was je zelf ook aanwezig, dan zijn we benieuwd naar de inzichten die jij hebt opgedaan. Of wil je jouw eigen onderwijsideeën delen? Laat hieronder je reactie achter.