Verleden week blogde ik over mijn bezoek aan het Bergschenhoekse Melanchthon, waar Seneca’s spreuk ‘non scholae sed viteae discimus’ op de muur is geschilderd. Die spreuk spreekt me aan, maar ik vroeg me ook af: waarom is deze school vernoemd naar Melanchthon, en hoe is het CSG Melanchthon met al haar vestigingen eigenlijk ontstaan? 

Om met het laatste te beginnen: CSG Melanchthon is ontstaan uit een fusie van het alle vestigingen van het voormalige Christelijke College Henegouwen en vestigingen van het Melanchthon College. Er zitten inmiddels ruim 4500 leerlingen op de 9 vestigingen met een christelijke signatuur.

Humanistisch onderwijs moest de mens in staat stellen om ‘zijn ware bestemming’ te ontdekken. Hierbinnen paste de wens om de menselijke mogelijkheden optimaal te ontwikkelen door de combinatie van kennis en deugd. En klassieke voorbeelden uit de oudheid zouden een grote rol kunnen spelen om een ideale mensheid te verwezenlijken. Voor humanisten gaan waarheidsgetrouwe inhoud in combinatie met een volmaakte taalvorm hand in hand. Vandaar ook de aandacht voor taal- en letterkunde in het humanistische onderwijs. De aandacht voor de oudheid (en de afkeer van de middeleeuwen), de wens om die oudheid als echte en oorspronkelijke bron te gebruiken, stond centraal in het ‘Renaissance-humanisme’.

Niet alleen de onderwijsideeën maakten Melanchthon beroemd. In 1530 stelde hij een geloofsbelijdenis op die gangbaar werd onder alle Duitse lutheranen: de Confessio Augustana.

Eerlijk gezegd denk ik niet dat het gedachtengoed van Melanchthon nog een cruciale rol speelt op Melanchthon-scholen. Ik vermoed dat het vooral een inspiratiebron is om het allerbeste onderwijs te geven en het allerbeste uit leerlingen te halen.

Want dat heeft Melanchton gemeen met andere ‘onderwijshelden’ zoals bijvoorbeeld Calvijn, Bonhoeffer, Montessori, Comenius en vele andere: ze deden hun best voor nog beter onderwijs om daarmee talenten van mensen nog beter tot hun recht te laten komen.

Voor alle onderwijshelden waren andere, nieuwe mensbeelden telkens de bron om het onderwijs verder te ontwikkelen. En weet je wat ik me nou afvraag: wat zijn eigenlijk de onderwijshelden van deze tijd? En welke mensbeelden hebben ze?